Çişgan (Çişhan): Türkçe adı “yalancı iğde”. Bilimsel adı “Hippophae Rhamnoides”. İnci Köyü Sözlüğü‘nde şöyle tanımlanmış:
| Çişgan | Özellikle tarla kenarlarına, tarlayı su baskınından korumak ve içeri girme ihtimali bulunan hayvanları engellemek için dikilen, iri dikenleri olan bodur ağaç. |
Köyümüzde çişgan, Uzundere ilçesinde çişhan olarak adlandırılır. Uzundere ilçesi ile Tortum gölü arası çok yoğun yalancı iğde kaplıdır. Aynı iklim özeliği gösteren köyümüzde de çişgan, dere kenarlarının vazgeçilmez ağaçlarından biridir. Çünkü suyu seven çişgan bütün köylülerimiz tarafından sele engel oluşturması için kandara olarak kullanılır.
Çişgan tam manasıyla “arsız” bir bitkidir. Bir dalını koparıp su gören bir yere sokmak çişganın bir iki senede bütün o bölgeyi kaplaması için yeterlidir. Bu nedenle çişgan canlı ve uzun süreli bir kandaranın gerçek garantisidir. (Kandara: sel suyunun mahsulü ziyan etmesini ve tarlaları yok etmesini engellemek için ağaç, taş ve her türlü malzeme ile oluşturulan set. bk. İnci Köyü Sözlüğü‘nde şöyle tanımlanmış:
| Gandara | Akarsu kenarındaki tarla,bahçe gibi yerleri sel baskınından korumak için doğal yollarla ( ağaç,taş vb) yapılan set. |
Çocukların yalancı domatesi çişganın küçük domatese benzeyen meyvesi Ağustos-Eylül aylarında olgunlaşır. Köyümüzde kullanılmamakla birlikte çişganın meyveleri yöremizde ağrı kesici, yaraları tedavi edici ve egzama tedavisinde kullanılmaktadır.
Eşref ALTAŞ
çişganın meyvesi haricen kullanılıyor, yani ağrıyan, kesilen veya egzama olan yere merhem gibi sürülerek kullanılıyor. içilip yenilmiyor.
çişganın sarı meyvelerinin ilaç olarak duymak biraz şaşırtıcı. bir de çişgan meyvesinin nasıl kullanıldığı hakkında bir bilgi olsa iyi olur yani bir hazırlığı var mı hoşaf gibi yoksa hemen toplayıp ağzımızamı atacağız. yanlış kullanım olabilir.